Erzurum'dan Ne Alınır? Coğrafi İşaretli Erzurum Ürünleri

Erzurum'dan Ne Alınır? Coğrafi İşaretli Erzurum Ürünleri

Erzurum İle Özdeşleşmiş, Coğrafi İşaretli  22 Ürün Bulunmaktadır

Erzurum’da coğrafi işaret tescili ile kalitesi, gelenekselliği, yöreden elde edilen hammaddesi ile yerel niteliklere bağlı olarak belli bir üne kavuşmuş 22 ürünü bulunmaktadır.

Coğrafi işaretli ürünler aynı zamanda bir şehirden ne alınır sorusunu yanıtlayan şehirler ile özdeşleşmiş, meşhur olmuş ürünlerdir. Erzurum Portalı Mağazamızda, yerel esnafımız tarafından Erzurum’da üretilen, yöremize ait coğrafi işaretli ürünleri internet üzerinden satın alabilirsiniz.

Erzurum Coğrafi İşaretli Ürünlerimiz

1) Karnavas Dut Pekmezi 

Erzurum Karnavas Dut Pekmezi

(06.09.2009 - Mahreç No: 112)

Erzurum’un ülke hatta dünya çapında en fazla bilinen ürünlerinden birisi Dut Pekmezi- Karnavaz Dut Pekmezi’dir. Oldukça taze ve tatlı dutların yoğun ve sürekli harlanan odun ateşi ile beslenerek hazırlanan ocaklar üzerindeki büyük kazanlarda kaynatılması ile elde edilir. Karnavaz dut pekmezinin yapımı çok meşakkatli ve zordur. Genelde sert ve soğuk geçen kış aylarında Erzurumluların sağlık ve şifa kaynağı hükmündedir. Erzurum Karnavaz pekmezi  kendine has aroması, hoş ve kesif kokusu, saydam ve koyu akışkanlığı ile çok lezzetlidir.  Halk tarafından kansızlığa ve mide hastalıklarına iyi geldiği bilindiğinden yörede çok tüketilmekte ve gurbetten gelen talepler her geçen gün artmaktadır.

2) Civil Peynir  

Erzurum Yöresel Civil Peynir

(11.09.2009 – Mahreç No: 116)

Civil Peyniri Erzurum ilimizin yüksek dağları arasında kalan meralarda çeşitli besleyici otlarla beslenen hayvanlardan elde edilen sütün, yağsız kısmının mayalanması ve askılara asılarak kütle içinde tel oluşturması sonucu elde edilen yağsız veya az yağlı peynirdir Civil Peyniri yağsız olmasından dolayı rengi beyazdır. Ayrıca süt yağından uzak beslenmek zorunda kalan insanlar için diyet amaçlı kullanılabilmektedir. Civil Peyniri Erzurum orjinli bir peynir türü olup Erzurum'dan çevre illere yayılmıştır.

3) Oltu Cağ Kebabı 

Meşhur Erzurum Oltu Cağ Kebabı

(22.02.2010 - Mahreç No: 127)

Erzurum’un meşhur kebabıdır. Kuzu ve koyun eti kemiğinden ayrılır. Sinirleri ve sert yerleri ayıklanarak parmak kalınlığında parçalara ayrılır. Tuz, karabiber ve yemeklik doğranmış soğan karıştırılarak hazırlanan terbiyenin içinde etler bir gün bekletilir. Terbiye edilen etler, bir silindir oluşturacak şekilde özel büyük bir şişe tek tek geçirilerek iyice sıkıştırılır. Ocakta, odun ateşinin karşısına yatık halde konulur. Çevire çevire kızartılır. İnce özel şişlere (cağlara) ince bir şekilde geçirilerek kesilir. Lavaş ekmek ile birlikte servis edilir.

4) İspir Fasulyesi 

İspir Fasulyesi

(31.01.2011 - Mahreç No: 141)

Erzurum’un dünya çapında meşhur İspir Fasulyesinin özellikleri erken pişmesi, kabuk atması ve gerek kalibre ve gerekse yapı olarak artımlı- bereketli- bir fasulye olmasındandır. Sindirimi kolay ve kendine has bir damak tadı vardır. 8-9 mm büyüklüğünde –kalibrede-  ve yıllık üretim miktarı 300-500 ton arasında değişmektedir. İspir Kuru Fasulyesi, arazinin dağlık olması ve makineli tarımın yaygın olmaması nedeniyle çok zor şartlar altında üretilmektedir.  İspir Fasulyenin besin değerleri çok yüksektir. 100 gram İspir Fasulyesinde ortalama olarak 24 gram protein, 330 kalori, 1,5 gram yağ 20,2 karbonhidrat bulunur. Ayrıca içeriğinde fosfor, kalsiyum, demir, potasyum ve B1, B2,B3 ve E vitaminleri de bulunur. İspir Fasulyesinin sağlığa da birçok yararları bulunur.

5) Kadayıf Dolması 

Erzurum Kadayıf Dolması

(26.06.2012 - Mahreç No: 161)

Tel kadayıfların içerisine ceviz içi konulup fazla sıkı olmayacak şekilde sarılır. Hazırlanan dolmalar yumurtaya batırıp kızartılır ve soğuk şerbette bekletilip balını iyice çekince servis edilir. Kadayıf Dolması Erzurum’un en meşhur ürünlerinden birisidir. Erzurum davetlerinin baş tatlılarındandır.

6) Küflü Civil Peynir (Göğermiş Peynir)

Erzurum Göğermiş Peynir (Küflü Civil Peynir)

(30.11.2012 - Mahreç No: 164)

Erzurum’da genel olarak evlerde ev üretimi yoluyla yapılan çivil peynirin tamamen doğal ve özgün şartlarda bekletilerek eskitilmesi ve olgunlaştırılması yoluyla elde edilen peynir türüdür. Yeşil Peynir de denilen Erzurum küflü çivil peyniri veya göğermiş peyniri kahvaltıların başköşesinde yer alır. Sıcak lavaş ekmeği, tereyağı ile tüketilir. Kendine has bekletilmiş peynir kokusu, aroması, hazmı kolaylaştırıcı özellikleri, bir yana, barındırdığı yeşil renkli küf dolayısıyla aynı zamanda doğal bir antibiyotik niteliği de taşımaktadır. Yağ oranının oldukça düşüklüğü de bu peynirimizi özellikle tatil yörelerinde tercih sebebi haline getirmektedir. 

7) Oltu Taşı 

Erzurum Oltu Taşı Tespih Takı Aksesuar

(27.11.2015 - Mahreç No: 192)

Erzurum, Oltu işçiliği konusunda dünya çapında ün kazanmıştır. Oltu taşı ve gümüşten tespih, ağızlık, bilezik, gerdanlık, broş, küpe ve saç tokası yörenin önemli hediyelik eşyaları arasındadır.

8) Hınıs Fasulyesi 

Hınıs Fasulyesi

(27.12.2016 - Mahreç No: 206)

Erzurum Hınıs İlçemize mahsus olan Hınıs Şeker Fasulyesi, pişirme süresi oldukça kısadır. Pişirilince kabuk atar ve artımlıdır. Lezzet ve aroması yöreye has, alışkanlık yapacak kadar bir damak tadı bırakır. Gaz oranı sıfır derecede kadar az olan Hınıs Fasulyemiz mide şişkinliği yapmaması ile de ayrıca tercih sebebidir.

9) Erzurum Ehramı (Geleneksel Dokuma Kumaşı)

Erzurum Ehram Dokuma Kumaş

(06.7.2018 - Mahreç No: 364)

Ehram/ihram, ince eğrilmiş koyun yününden yapılan çok zahmetli aşamalardan geçerek düz yüzeyli mekikli dokuma ile elde edilen yöresel Erzurum giysisinin adıdır. Koyun yününden yapılan ve kimyasal madde içermeyen sağlıklı olması yönüyle tercih edilen el emeği olan bu kıymetli kumaş günümüzde kadın, erkek, çocuk giysisi ve aksesuarlarına (kadın el çantası, cüzdan, atkı, erkek yelekleri, kravat, kemer, anahtarlık, magnet, hediyelik eşya) varana dek yapılmakta olup geleneksel ehram kullanımından modern kullanıma adapte edilmiştir.

10) Kuru İspir Kaymağı 

İspir Kaymağı (Kuru Kaymak)

(22.05.2019 - Mahreç No: 431)

Osmanlı tarih yazarlarından Kâtip Çelebi, İspir’de üretilen kaymağın küçük fıçılara bir kat kaymak bir kat bal konularak basıldığından, böylelikle lezzetli bir ürün elde edilirken bozulmasının da engellendiğinden bahsetmektedir. İspir Kaymağı; İspir’de yetişen ineklerin sütünden elde edilen, gözenekli süngerimsi yapıda ve bal peteği görünümünde, dış kısmı sarımsı beyaz renkte, orta sertlikte ve kuru nitelikteki kaymaktır. İspir Kaymağı üretiminde sütü kullanılan inekler, yaz aylarında İspir’deki doğal otlaklarda kış aylarında ise bu otlaklardan elde edilerek kurutulan otlarla beslenir.

11) Narman Şeker Fasulyesi

(20.07.2020 - Mahreç No: 506)

Narman Şeker Fasulyesinin en önemli özelliği erken pişmesi ve piştikten sonra kabuk atmamasıdır. Narman şeker fasulyesi yüksek kesimlerde ve dağlık arazilerde yetiştirilir. Engebeli arazi sebebi ile makineli tarımdan faydalanılamamaktadır. Hasat toplama elle yapıldığı için üretim zor şartlarda gerçekleştirilir. Fosfor, kalsiyum, demir ve B1, B2, B3 ve E vitaminleri ihtiva eden Narman Şeker Fasulyesi içerdiği yüksek potasyum sebebiyle düzenli olarak tüketildiğinde yüksek tansiyona faydalı olduğu düşünülmektedir. Zengin lif içeriği sayesinde kalın bağırsak ve hemoroit sorunları yaşayan kişilerin özellikle tüketmesi gereken ürünler arasında yer almaktadır.

12) Erzurum Su Böreği 

Yöresel Erzurum Su Böreği

(28.07.2020 - Mahreç No: 514)

Civil peynir, kendine has tadı ve özel yapısıyla Erzurum su böreğine farklı bir tat kazandırır. Peynirin yağsız yapısı sayesinde börek soğuduktan sonra tekrar ısıtıldığında da tadında bir değişiklik olmaz. Erzurum’un geleneksel tarifinde yağ olarak sadece tereyağı kullanılır. Su böreği pişirilirken fırın kullanılmaz. Su böreği 13 yufkadan yapılır ve bu haliyle bile börek asla çok kalın olmaz. Erzurum su böreği gerçek lezzetini, ocakta, kısık ateşte, her iki tarafı da yavaş yavaş kızartılarak alır.

13) Erzurum Peynir Helvası (Horis)

Erzurum Peynir Helvası (Horis)

(16.07.2021 - Mahreç No: 806)

Erzurum peynir helvası civil peyniri, buğday unu veya kepekli un, süt kaymağı ve tuz kullanılarak bakır tavada üretilen tuzlu helvadır. Geçmişi eskiye dayanan Erzurum Peynir Helvası, yörede “hores” adıyla da bilinir. Peynir Helvası, Erzurum Civil Peynirinin taze ve tuzsuz niteliği nedeniyle lifli bir yapıya sahiptir. Peynir, helva içinde homojen biçimde tel tel görünür ve tadım sırasında ağızda erir. Rengi, açık kahverengiden koyu kahverengine kadar değişebilir.

14) Erzurum Pekmezli Baklavası 

(20.01.2021 - Mahreç No: 654)

Erzurum Pekmezli Baklavası; baklava için özel üretilen oklavalar yardımıyla olabildiğince ince olarak elde açılan yufkaların arasına Antep fıstığı veya ceviz içi ve yöresel dut pekmezi ilavesiyle rulo şeklinde sarılarak hazırlanan ve dilimlenerek pişirilen Erzurum iline özgü şerbetli bir tatlıdır. 

15) Erzurum Mantısı (Erzurum Hıngeli)

Erzurum Mantısı, Erzurum Hıngeli

(11.08.2021 - Mahreç No: 847)

Erzurum mantısı (hıngel) çok iyi yoğrulmuş incecik hamura sahiptir. Yapımında bol et kullanılır ve üçgen şeklinde kapatılır. Erzurum mantısı haşlandıktan sonra tereyağlı sunum yapılır. Erzurum usulü mantının hamurunun az kıymasının çok olması makbuldür. Ayrıca Erzurum mantısının hafif olması, bir porsiyonda doyurmaması ayırt edici bir başka özelliğidir.

16) Erzurum Demir Tatlısı 

(27.12.2021 - Mahreç No: 988)

Erzurum yöresel mutfağında bulunup günümüzde çok bilinmeyen Erzurum tatlıları içerisinde yer alan demir tatlısı, demir kalıp kullanılarak yapılır. Yağ ve demir kızdıktan sonra demir akıcı kıvamda oluşturulan hamura, üzerini aşmayacak şekilde daldırılır anında yağa bırakılır, pişerken sıyrılır düşer. Servis esnasında şerbete batırılır anında servis yapılır.

17) Karnavas Bezi 

(20.12.2021 - Mahreç No: 976)

Yaklaşık 200 yıllık geçmişe sahip Karnavas Bezi yöre kadınları tarafından örtünme amaçlı kullanılmaktadır. Teknik, malzeme ve desen açısından benzer Anadolu dokuma özelliklerini taşımasının yanısıra geleneksel özellikleri de bünyesinde barındırması açısından önem arzetmektedir. Dokumasının pamuklu ve görsel açıdan zengin olması nedeniyle günümüzde farklı alanlarda da kullanılmaya başlanmıştır. Tunik, yelek, fular, yeni doğan seti gibi ürünler için Karnavas bezi dokunmuş ve dikilmiştir. Masa örtüsü, runner, perde dokunarak Karnavas bezinden üretilmiş yeni ürünlerin ortaya çıkması sağlanmıştır

18) Erzurum Aşmalı Yahni

(27.12.2021 - Mahreç No: 985)

Önce aşmalar kuru (kayısılar) soğuk su ile yıkanır. Yumuşak olsun diye, Bir tencereye 2 yemek kaşığı tereyağı konulur, küçük boyutta kuru soğanlar konulur, kavrulur. Etler de konularak birlikte kavrulur, salçayı da ekleyip birkaç defa çevirdikten sonra su ilave edilir. Tuzu ve biberleri de konularak etler yumuşayana kadar kaynatılır. Sonra aşmalar da konulur ve kısık ateşte pişirilir. Damak tadına göre yemeğinizin ekşi olmasını istiyorsanız ekşi aşma, tatlı istiyorsanız tatlı aşma kullanılır.

19) Erzurum Çortutu Pancarı

(27.12.2021 - Mahreç No: 987)

Şalgam turşusu Erzurum ve yöresinde meşhurdur. Şalgamlar, ilk önce daire şeklinde sonra küçük parmak kalınlığında ve boyunda kesilir. Turşu vurmak isteyenler küplere turşu kurar. Turşuya koku vermesi için katmak isteyenler için içine reyhan da katabilir. Turşu olduktan sonra Çortutu pancarı yapılır. Bir miktar şalgam turşusuna, bir ölçek pirinç veya bulgur katılır, ayrıca parça et veya kavurma ile pişirilir. Şalgam turşusuna "çortutu" turşusundan yapılan bu pancara da "çortutu pancarı" denir. Bilhassa kış aylarında yapılan yemek çeşididir.

20) Hasankale Lavaşı

(04.02.2022 - Mahreç No: 1020)

Erzurum Pasinler (Hasankale) ilçesinde üretilen lavaşın özelliği, hamur yapısı, inceliği ve pişirilme tekniğiyle bilindik bütün ekmek türlerinden ayrılmaktadır. Hasankale lavaşının boyutu 180 santimdir ve mayası ev yapımıdır.. 

21) Erzurum Dut Çullaması

(23.02.2022 - Mahreç No: 1036)

Özellikle Tortum, Uzundere, Oltu, Olur ve Şenkaya ilçelerinde yetiştirilen kurutulmuş dut, ısıtılmış tavaya alınarak ölçüsü kadar su ilave edilerek kaynatılıyor. Ardından suyunu çeken dutun üzerine tereyağı ilave edilerek kavruluyor. Dutun üzerine yumurta eklenip kısa süre pişirildikten sonra servise hazır hale getiriliyor. Besleyici ve hastalıklara karşı vücut direncini artırıcı özelliğe sahip "dut çullaması", ceviz ve fındık ile süslenerek konulduğu sofralarda lezzetiyle damaklarda unutulmaz bir tat bırakıyor.

22) Erzurum Yumurta Pilavı

(23.02.2022 – Mahreç No: 1037)

Erzurum'da bir çeşit ev makarnası anlamına gelen yumurta pilavı, yumurta, tuz ve un ile yoğrulan hamurun şeritler halinde kesilip haşlanmasıyla oluşan bir yemektir. Tabağa alınan haşlanmış eriştenin üzerine kızgın tere yağ ve ceviz içi dökülerek servis yapılır.